Okulların açılmasıyla birlikte, ilkokulla tanışan birinci sınıf öğrencileri okuma ve yazmayı öğrenme sürecine hızla başladılar. Hem okul düzenine ve sistemine alışma hem yeni arkadaşlar edinme hem de okuma yazma öğrenme süreci bir arada olunca çocuklar biraz endişeli ve stresli de olabiliyor. Okuma ve yazmayı öğrenirken çocuklarınıza nasıl destek olabileceğiniz, bu süreçte zorlandıklarında neler yapabileceğiniz ve onlara kitap okumayı nasıl sevdirebileceğiniz konusunda birkaç öneri paylaşmak istiyorum.
1) Rol Model Olun
Araştırmalara göre çocuklar ebeveynlerinin sözlerini değil davranışlarını örnek alıyor. Bu sebeple bizlerin de kitap okuması ve çocuğumuzun bizi okurken görmesi önemli. Ne okuduğumuzun pek önemi yok, gazete, yemek kitabı, aylık dergiler ya da bir roman okuyabiliriz. Önemli olan okumanın hayatımızın bir parçası olduğunu fark etmelerini sağlamak.
2) Kendi Kitaplığı Olsun
Çocuğunuzun odasında kolaylıkla erişebileceği ve kitaplarını koyabileceği bir kitaplığı olsun. Kitapları göz önünde olursa tercihini bu yönde kullanabilir. Ayrıca canı sıkıldığında da kitapların sayfalarını karıştırabilir.
3) İlgi Alanına Göre Kitap Seçin
Çocuğunuz bir kitabı okumak istemiyorsa, ısrar etmeyin. Konusunu, çizimlerini ya da hikayenin anlatılış şeklini beğenmemiş olabilir. Ona farklı tarzlarda, mizah, polisiye, fantastik, macera vb. kitaplar alabilir aynı zamanda ilgi alanına göre (uzay, dinozorlar, yemek, bilim, taşıtlar vb.) kitap seçebilirsiniz. Kitap alışverişinizi birlikte yaparsanız çocuğunuzun hangi tarz ve tür kitapları sevdiğini de görmüş olursunuz. Çocuğunuza çizgi roman alabilir ya da aylık bir dergiye de üye yapabilirsiniz. Bunların da okuma sayıldığını unutmayın! Çocuklar ilgi duydukları konularda merak ettikleri şeyleri öğrenmek için kitap okumak konusunda daha istekli oluyorlar.
4) Arkadaşlarının Okuduğu Kitapları Seçin
Eğer çocuğunuzun neden hoşlanacağı konusunda henüz bir fikriniz yoksa, arkadaşlarının hangi tür kitapları okuduğunu öğrenebilirsiniz. Okul whatsapp ve veli gruplarından bu konuda destek alabilir, çocuğunuzun arkadaşlarına da okudukları ve beğendikleri kitapları sohbet sırasında sorabilirsiniz.
5) Öğretmeni Olmayın
Okuma ve yazmayı çocuklarımıza öğretmek öğretmenlerin görevi. Biz ebeveynler olarak bu süreçte çocuğumuza okumayı ve yazmayı öğretmeye çalışmak ya da okulda öğretilenleri tekrar ettirmek yerine verilen ödev ve çalışmaları yapması için onu motive etmeye, evde okul çalışmalarını yapabileceği uygun bir ortam yaratmaya çalışmalıyız. Okurken çocuğunuzu sürekli uyarıp düzeltmeniz de moralini bozup okuma hevesini kırabilir.
6) Okumaya Zorlamayın
Okumayı bir görev, zorunluluk formatına sokmayın. Amacımız çocuğumuzun okuma sevgisi kazanması, bu sebeple, okumak istemiyorsa onu zorlamak yerine birlikte okumayı, sayfaları ya da cümleleri bölüşmeyi önererek yapıcı bir yol izleyebilirsiniz. Okul tarafından verilen okuma alıştırmalarını çok geç saatlere bırakmayın. Çocuklar günün tüm yorgunluğuyla uyku öncesinde okuma çalışması yaparken zorlanabilir, hata yaptıkça motivasyonu azalıp isteksiz olabilirler.
7) Okuması İçin Fırsat Yaratın
Gideceğiniz sinema filminin konusunu, pişireceğiniz yemeğin tarifini, yeni bir kutu oyununun kılavuzunu çocuğunuza okutabilirsiniz. Çocuklar, hayatın akışı içinde yapmak istedikleri şeylere ait bilgileri okumak konusunda daha istekli oluyorlar.
8) Her Gece Birlikte Kitap Okuyun
Her gece yatmadan önce mutlaka birlikte bir kitap okuyun. Çocuğunuz kendi okumaya başladığında da bu alışkanlığa hemen son vermeyin. Uykudan önce okuma saati çocuğunuzla birlikte keyifle vakit geçirdiğiniz bir zaman dilimi. Eğer okumaya başladı diye okuma saatine son verirseniz sizinle vakit geçirme imkanını kaybedecek diye okumaya karşı isteksiz olabilir, motivasyonunu kaybedebilir. Çocuğunuz “Ben artık kendim okuyabilirim, bana kitap okumana gerek yok” diyene dek her gece okumaya devam etmelisiniz. Unutmadan, aynı kitabı tekrar tekrar her gece okumak istiyorsa, ona “Hayır” demeyin. Çocuğunuz o kitapla bir bağ kurmuş, karakterle kendini özdeşleştirmiş veya hikayesinden etkilenmiş olabilir. Çocukların tekrar ederek öğrendiğini de unutmamak gerekiyor. Aynı hikayeyi okumaktan sıkılmakta haklısınız, bu durumda önerim ailenin diğer bireylerinden, akraba ya da arkadaşlardan ara ara destek istemeniz olacaktır.
9) Sabırlı Olun
Her çocuğun büyüme ve gelişim hızı farklı olduğu gibi okuma ve yazmayı öğrenme hızı da farklıdır. Bazı çocuklar seslerin birleşmesinden heceleyerek okuma aşamasına çok çabuk geçerken bazıları için bu zaman alabilir. Bazı çocuklar kısa süre içinde akıcı ve hızlı okuyabilirken yine bazı çocuklar için bu süreç uzun sürebilir. Bu çocuğunuzun başarılı olmadığı ya da yeterince çaba göstermediği, isteksiz olduğu anlamına gelmez. Okumayı öğrendiğiniz günleri hatırlayın ve çocuğunuza karşı sabırlı olun. Güzel okuduğunda onu motive edecek sözler söyleyin, belirli bir sayfa ya da kitap sayısını bitirdiğinizde bir kutlama yapın. Unutmayın, çocuğunuz er ya da geç okumayı öğrenecek, önemli olan bir ömür boyu okumadan vazgeçmeden, severek okumaya devam etmesi.
Okumaya yeni başlayanlar için önerdiğim kitaplar ve ilk okuma setleri
- Okumayı Seviyorum Dizisi – Beyaz Balina Yayınları
- Cin Ali Serisi – Cin Ali Yayınları
- Birlikte İlk Okuma Serisi – Bisküvi – Pegasus Yayınları
- Artık Kendim Okuyabilirim Dizisi – Mavi Bulut
- Elma Ağacı Çiftliği Serisi -İş Bankası Kültür Yayınları
- Minik Dostlarımız Serisi -Pena
- Tübitak -İlk Okuma Serisi – Hayvanlar – Tübitak Yayınları
- National Geographic Kids – 1. Seviye – Hayvanlar Dizisi
Bir cevap yazın