Çocukların severek oynadığı, son dönemin en popüler oyunu Minecraft yasaklanmalı mı?
Şu sıralar çevremde ne kadar çocuk varsa, hepsi Minecraft oynuyor. Çocukların binalar, evler inşa edip madenler bularak yaratıcılıklarını geliştirdiklerini ve sosyalleştiklerini iddia ettikleri bilgisayar oyunu geçtiğimiz haftalarda Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından incelemeye alındı. Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü popüler oyunu inceledi ve raporunu tamamladı. Hukuki sürecin başlatılmasını talep eden Bakanlık raporunda; “Oyunun çocukları şiddete yönlendirmesi nedeniyle çocukların psikososyal gelişimleri üzerinde olumsuz etkileri olduğunu” ileri sürdü.
Minecraft hayal gücünü geliştiriyor
Gel sen bu durumu bir de çocuklara anlat, zira Minecraft şu anda çocukların oynadığı bilgisayar oyunları arasında en popüler olanlarından bir tanesi. Çevremdeki çocuklara bu oyunu neden oynamak istediklerini sorduğumda aldığım yanıtlar oldukça farklıydı. Arkadaşımın 8 yaşındaki kızı; “Ev yapıyorum, hayal gücüm gelişiyor, diğer oyunlar gibi tüfekle adam öldürmek gerekmiyor, üstelik arkadaşlarımla birlikte oynayabiliyoruz” derken, 11 yaşındaki bir erkek çocuğu; “Oyundaki yaratıklar o kadar korkunç değil, zaten ben ev yapmakla, bina inşa etmekle ilgileniyorum. Arkadaşlarımla aynı anda oyunu oynamak için sözleşiyoruz ve birlikte oynuyoruz.” diyor. Başka bir tanıdığım 9 yaşındaki kızının hayvan öldürmek konusundaki görüşü ise şöyle; “Bu oyunu seviyorum, hem yaratıcı olmamı sağlıyor, hem de gerçek hayatı anlatıyor. İnsanlar da inek, koyun öldürüp etlerini yiyor. Bunun oyunda olmasının nesi kötü? O zaman hayvanları yemek için öldürmek yasaklanmalı”. Anne arkadaşlarıma durumu sorduğumda ise; “Etrafındaki her arkadaşı oynuyor, yasaklamamız çok zor ancak belirli saatlerde oynuyor. Yabancılarla konuşmaması için chat kısmını kapatıyoruz. Kendi cep telefonu ve tabletine indirmesine izin vermedik, evdeki bilgisayarda oynuyor sadece, böylelikle oynadığı zaman biz de etrafta olup neler olduğunu kontrol edebiliyoruz. Eğer oynamasına izin vermezsek, arkadaşları tarafından dışlanmış hissedecek ve çocuğumuza bunu yaşatmak istemiyoruz.” diyorlar.
Çocukların oyunu sevdiğini ve oynamak istediğini anladıktan sonra uzmanlara oyunla ve yasaklanma süreciyle ilgili ne düşündüklerini ve çocuklarımıza bilgisayar oyunları seçerken nelere dikkat etmemiz, onları nasıl yönlendirmemiz gerektiğini sordum.
Bu oyun çok fazla şiddet içeriyor
PapsParenting kurucusu pedagog Tansu Oskay: Minecraft’in yaratıcılığı geliştiren, hayalgücünü tetikleyen masum bir oyun görünümünde olması burada asıl sorunu yaratıyor. Çocuklar oyunu ilk indirdiklerinde aile hemen durumu fark etmeyebiliyor. Zamanla çocuk uzun süreler oynayınca, etkileri davranışlarına yansıyınca aileler rahatsız olmaya başladılar. Minecraft göründüğü gibi bir oyun değil, içerisinde çok fazla şiddet içeriyor. Diğer savaş oyunlarından farkı grafik tasarımı. Hedef kitlesi küçük çocuklar. Oyun sevimli grafiklerle masum bir inşa oyunu gibi başlayıp ses efektleriyle, renkleriyle de küçük çocuklar için cazip iken, ilerledikçe kanlar içinde kahramanın diğer figürleri şiddet dolu sesli ve görsel efektlerle öldürdüğünü görüyoruz.7 yaş altında dahi oynayan ciddi bir çocuk popülasyonu var maalesef. Çocukların hayal gücünü geliştirmediği gibi duygusal olarak öldür-kazan mantığı vererek olumsuz duygusal bilişsel yerleştirmeler yaptığını söylemeliyim. Ancak yetişkinler dahi savaş oyunu oynuyorken bu oyuna talep varken kaldırılsın, yasaklansın demek çok zor. Onun yerine, çocukların hangi oyunu ne kadar oynadığını takip etmek, oyunla ilgili sohbet etmek, oyunların yaş sınırlarını çocuklarımızla paylaşarak ve neden oynayamayacağını anlatarak uzlaşmak gerekiyor.
Çocuklar, 7-8 yaşından önce soyut kavramları, durumları algılayıp bizler gibi yorumlayamazlar. Bu dönemde özellikle somut herşey onlar için gerçek iken, oyunun sadece bir oyun olarak bizim gibi algılanmadığı düşünüldüğünde, bu kadar agresif tema içeren bir oyunun bu yaş grubuna gerçek hayat ve gerçek tepkiler konusunda ne kadar yanlış bir örnek olduğunu anlamak zor değil.
Ailelerin eğitilmesini, çocuklarını kontrol etmelerini sağlamak önemli
Prof. Dr. Bengi Semerci: Bence tek bir oyun üzerinden tartışmak ve bu oyun zararlı, bu oyun değil demek çok doğru değil. Tüm oyunların olumsuz yanları var. Önemli olan hangi yaş, ne kadar oynayacak ve aile denetliyor mu? Minecraft yasaklanırsa diğer oyunlar ve yeni gelecekler ne olacak? Doğru yöntem çok bariz bir etki olmadığı zaman oyun yasaklamak yerine, oyunlar konusunda aileleri uyarmak, ailelerin bu konularda eğitilmesi ve çocuklarını kontrol edip denetlemesini sağlayacak donanıma kavuşmasını sağlamaktır. Her yasağa ulaşım yolu ya da her yasaklananın yerine yenisi bulunabilir. Unutulmamalı ki çocuklar yalnız başlarına oyun satın alamazlar ve online oynayamazlar. Minecraft’tabelli oranda şiddet var ama daha çok şiddet içeren oyunlar da var. Hangisinin yasaklanacağına kim ve nasıl karar verecek? Bilgisayarı çocuğun odasına değil, ortak bir mekana koymak, kullanım süresini kısıtlamak, bilgisayar kullanımına eşlik etmek ve şifre kullanmak ailelerin yapabilecekleri şeylerin başında geliyor. Ayrıca oyunları seçmek anne/babaların işidir.Çocuğunuzun yaşı, gelişim durumu ve oyun üzerinde yaptığınız inceleme sonrası seçmelisiniz. En önemlisi çocuğunuza daha iyi seçenekler yaratmanız gerekiyor; “Bilgisayarı bırak, daha iyi bir şey yap” demek yetmez. Onunla zaman geçirmeli, oyun oynamalı ve paylaşmalısınız.
Aileler çocukların yaş ve gelişimine uygun oyun seçmeli
Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü Başkanı Doç.Dr. Arzu Yükselen:Minecraft oyununu ya da diğer başka oyunları yasaklamadan önce çocukları kendileri için en uygun oyunlara ailelerin ve eğitimcilerin yönlendirmesi daha doğru bir yaklaşım olacaktır.Minecraft gibi içeriğinde şiddet bulunan oyunların çocuklar tarafından oynanması, onların sosyal-duygusal gelişimleri açısından sakıncalı olabilir. Yasaklamak da çocukların yasaklanan şeye karşı ilgi ve merak duygusunu harekete geçirebilir. Bunun yerine sınırlar koymak çok daha yararlı olacaktır. Çocuk, sınır koyulduğunda kendisini güvende hisseder ve bu da onun gelişimini olumlu yönde etkiler. Hangi oyunları ne zaman ne kadar süre ile oynayacağı gibi durumlar anne babalar tarafından belirlenip bu konuda çocukla fikir birliğine varılabilir. Bilinçli olarak seçilen, çocuğun yaşı ve gelişimsel düzeyine uygun oyunların çocuğun gelişimini, hayal gücünü olumlu yönde etkileyebileceği de göz ardı edilmemelidir. Çocukların yaş ve gelişim özelliklerine uygun oyun seçmek anne babaların sorumluluğudur. Aileler, oyunların belirtilen yaş grubuna ve kendi çocuklarına uygun olup olmadığını test etmek için oyunu önce kendileri oynayabilirler. Bir başka önemli konu çocukların teknolojik araçlarla yalnız başlarına yetişkin denetiminden uzak bırakılmamasıdır. Çocuklar bu araçlarla ilgilenirken anne babaların görüş alanı içinde olmalarının sağlanması, örneğin evde herkesin bir arada olduğu yaşam alanında oynanması sağlanabilir. Çocuğun daha çok arkadaşlarıyla sosyal ortamlarda, açık alanda oyunla geçireceği zamanın teknolojik ürünlerle geçireceği zamandan daha fazla olması gerektiği de unutulmamalıdır.
Not: Bu yazı 22 Mart 2015 tarihli Milliyet Pazar ekinde yayınlanmıştır.
Bir cevap yazın