Gittiğimiz her restoranda masada oturan çocuklar ya tablet ya telefonla ilgileniyor. Arkadaşlarımın çocukları beni sosyal medyada takip ediyor. Çocuklar bizlerin küçükken yaptığı gibi saklambaç oynamak ya da ip atlamak yerine zamanlarının çoğunu ekran başında geçiriyor.
Teknolojinin yoğun kullanılması çocuklar ve aileler arasında iletişim problemi yaratıyor, çocukların hareketsiz ve asosyal büyüme tehlikesi artıyor. Ancak teknoloji aynı zamanda çocukların öğrenmesinde, yeni şeyler keşfetmesinde ve eğlenmesinde de en büyük etkenlerden biri. Çocuklarımıza teknoloji ve sosyal medya yasağı getiremeyeceğimize göre, çocuklarımızı sosyal medyanın tehlikelerine ve zararlarına karşı nasıl koruyacağız?
Çocuğunuzun sosyal medyada ne paylaştığını bilin
Sosyal medya ve itibar yönetimi uzmanı Yaprak Yapsan, ergenlik dönemi öncesinde çocukların sosyal medya kullanımında ailelerin kontrollü davranmaları gerektiğini belirtiyor. Başta pedofili olmak üzere uygunsuz paylaşımların yaygınlaşması sebebiyle ailelerin ergenlik çağına gelmemiş çocuklarda gözetimli ve saat sınırlamalı sosyal medya kullanımını sağlamalarını öneriyor; “Çocukların paylaştıkları fotoğraflardan çocukları takip eden kişilere kadar ailenin bilgi sahibi olması önemli”. Yapsan, çocuklarımızın sosyal medya hesaplarını çok sıkı takip etmenin ise onları gözetlemekten farksız değerlendirildiğini, bu durumun çocuklarımızı sosyal medya üzerinden kendilerini tanımayan kişilerle daha çok yakınlaşmaya itilebileceğinin altını çiziyor.
Sosyal medya kullanımında çocuğunuza örnek olun
Sosyal medyada fazla zaman geçirmenin çocukların odaklanma sorunu yaşamasına sebep olduğunu vurgulayan Yapsan sosyal medya kullanımında ebeveynlerin çocuklara örnek olması gerektiğini belirtiyor; “Biz sosyal medyayı ne kadar kullanıyorsak, çocuklarımız da bunu görüp kopyalayacak. Bu nedenle önce kendi kullanımımızın farkında olmalıyız. Buna ek olarak, çocuklarımızın izni olmadan onların fotoğraflarını ve videolarını paylaşmamalıyız, aksi halde ileride onlara kişisel haklarını korumayı öğretmekte zorlanabiliriz. Güvenlik için ev ve okul adresi ya da çocuğunuzun sık gittiği yerleri de sosyal medya üzerinden paylaşmamak gerekiyor. Facebook, Instagram, Youtube gibi görsel mecraların yükselmesi, okumak için ayrılan süreyi azaltmakta. Bu nedenle, çocuklarımızın okuma alışkanlıklarını desteklemek için mutlaka okuma saatlerinin dışında bir sosyal medya kullanım zamanı oluşturmak zorundayız.” Yapsan Milli Eğitim Bakanlığı tarafından öğrencilerin birbirleri ve öğretmenleriyle sağladıkları dijital iletişimde uygun olmayan kullanımlar için disiplin yönetmeliği uygulamasına geçilmesinin toplumsal saygıyı korumak adına önemli olduğunu vurguluyor; “Ancak yaptırımdan önce bilinçli dijital iletişim dilini öğrencilere aktarmanın da yine müfredatta yer alması gerektiğini düşünüyorum. Sadece yasaklama ile bu bilinç seviyelerine ulaşmamız zor.”
Güvenlik Merkezi doğru sosyal medya kullanımını öğretiyor
Sosyal medya şirketleri de genç kullanıcıların ve ailelerinin sosyal medyayı bilinçli kullanması için çalışmalar yapıyor. Twitter’ın Türkiye’den sorumlu Kamu Politikaları Müdürü Emine Etili kullanıcısının büyük bir kısmını gençlerin oluşturduğu Twitter’ın online güvenlik uzmanları ile ortak çalışmaları sonucunda Türkçe de hizmet veren bir “Güvenlik Merkezi” oluşturduğunu belirtiyor; “Güvenlik Merkezi, gençleri güvenli sosyal medya kullanımı konusunda doğru yönlendirebilecek ipuçları sağlarken eğitimci ve aileler için de önemli önerilerde bulunuyor.” Öncelikle ailelere ve eğitimcilere Güvenlik Merkezi’nde sunulan önerileri okumayı ve gençleri, karşılaştıkları her sorunda öncelikle Güvenlik Merkezi’ne yönlendirmelerini önerdiklerini söyleyen Etili ailelerin çocukların online oluşturduğu içerik türleri kadar ne tür bilgiler kullandıklarını öğrenmek için de çaba göstermeleri gerektiğini belirtiyor. Güvenlik Merkezi aynı zamanda kişisel güvenliğin sağlanması ile ilgili de pek çok öneri içermekte.
Facebook’un güvenlik merkezi de hem ailelere, hem öğretmenlere hem de gençlere Facebook’u nasıl güvenli şekilde kullanabileceklerini anlatıyor. Ailelere ve öğretmenlere çocuklarının ve öğrencilerinin güvenli şekilde Facebook kullanımını sağlamak için sorması gereken soruları ve takip edilmesi gereken yol haritasını paylaşan güvenlik merkezi oldukça faydalı bilgiler içeriyor. Ailelere çocuklarına neden Facebook’u kullanmak istediklerini sormalarını, bu hizmetten yararlanma amaçlarını anlamayı öneren Facebook teknoloji ve güvenli kullanım ile başkalarının haklarına saygı gösterme konularını da sık sık çocuklarımızla konuşmamızı öneriyor.
Instagram’ın Güvenlik Kuralları bölümünde de ailelere yol gösterici bilgiler yer almakta. Instagram’da 13 yaş altı kullanıcının bildirilmesi, Instagram üzerinden kişisel saldırı ya da zorbalık gibi durumların rapor edilmesi, çocuğunuza ait görsellerin kaldırılmasını talep etme gibi pek çok konuyu kapsayan listede aileleri bilinçlendirmek adına bir rehber de bulunuyor.
Güvenli dijital dünya sunan portal
GSM operatörü Vodafone Türkiye’de yakın zamanda çocukların internet kullanımı ile ilgili bir portal lansmanı yaptı. Vodafone’un “Dijitale Merhaba Portalı” üzerinden anne ve babalar, güvenli internet kullanımı ve dijital ebeveynlik konusunda bilgi alabiliyorlar. Portal, çocukları dijital dünyaya güvenli şekilde hazırlamak için öneriler içerirken anne babalara da çocuklarıyla birlikte teknoloji kullanmak ve onları doğru yönlendirmek konusunda tüyolar veriyor. Vodafone’un “Buradayım” uygulaması ise ailelere çocuklarının konum bilgilerini anlık olarak görme imkanı sağlıyor.
Not: Bu yazı 31 Ekim 2015 tarihli Milliyet Cumartesi ekinde yayınlanmıştır.
Bir cevap yazın