Oğlum diş çıkarmaya başladığında emzirme sonrası günde birkaç kez ağzını ıslak bir tülbent yardımı ile temizliyor hem de yeni çıkan diş olup olmadığını kontrol ediyordum. Zaman ne çabuk geçiyor, bizimki büyüdü de kendi kendine dişlerini fırçalayabilecek yaşa geldi. İlk diş fırçasını birlikte eczaneye giderek birlikte seçtik. Sabah işe gitmeden ve akşam yatmadan önce beni ya da babasını dişlerimizi fırçalarken gördüğü için bu rutine alışmakta hiç zorlanmadı. Sonrasında ise birlikte ilk diş doktoru ziyaretimizi yaptık. Pedodonti uzmanı doktor/diş hekimi Gözde Işıksal Pekdemir’e de çocukların diş sağlığı ile ilgili merak ettiğim şeyleri sordum.
Dünya Sağlık Örgütü ilk diş hekimi muayenesinin ilk diş çıktıktan sonra yani genellikle 6. ayla 1 yaş arasında yapılmasını öneriyor. Bunun sebebi ise çocukların dişleri ile ilgili problemlerin çok erken yaşlarda başlayabilmesi. İlk diş hekimi ziyaretinde anne babalar, diş hekiminden bebeğin beslenmesi ve emme alışkanlığı dikkate alınarak diş bakımı ve ağız hijyeni ile ilgili bilgi alıyorlar. Bu ziyaretler sayesinde bebeklerin dişleriyle ilgili ileride ortaya çıkabilecek problemleri başlamadan önlemek mümkün olmaktadır.
Biberon çürüğünü es geçmeyin
2,5 yaş altı bebeklerde, uykudan önce ya da uyku arasında yapılan beslenme sonrası oluşan çürüklere biberon çürüğü (erken çocukluk çağı çürüğü) deniyor. Biberonun ya da tatlandırılmış emziklerin uyku sırasında çocuğun ağzında uzun süre kalması sonucu çürükler oluşabilir. Gece uykusu sırasında tükürüğün akış hızı azaldığı için koruyucu özelliği de azalmakta. Böylelikle, biberonun içindeki süt ya da tatlandırılmış içecekler ve emziklere sürülen şekerli maddeler dişin yüzeyinde kalıyor. Gece boyunca ağız içindeki mikroorganizmaların asit atakları sonucu ‘biberon çürüğü’ oluşmakta. Pekdemir, biberon çürüğünü önlemek için bebeklerde ilk süt dişi çıktıktan sonra ilk diş muayenesinin yaptırılmasının önemli olduğunu vurguluyor. “İlk dişler çıktıktan sonra beslenme sonrasında dişlerin ıslak temiz bir tülbent ya da gazlı bez ile ya da parmak fırça ile temizlenmeye başlanması gerekiyor. 0- 2 yaş arası çocuklarda temiz bir tülbent, gazlı bez ya da parmak fırçalar ile, 2- 4 yaş arası çocuklarda ise florsuz çocuk macunu ile fırçalanması gerekmektedir. Aksi takdirde fazladan vücuda alınan flor ile vücutta istenmeyen toksik etkiler görülebilir.”
Çocuklarınızın dişlerini fırçalayın
Pekdemir, çocuklara verilen biberonun içine süt, bal, şeker, pekmez gibi tatlı besinlerin katılmamasını öneriyor. Meyve suları da fruktoz içerdiği için dişler üzerinde karyojenik yani çürük yapıcı etkiye sahip olduğundan meyve sularının biberonla değil bardakla içilmesi gerektiğini vurguluyor. Pekdemir ayrıca çocuklar okula başlayıncaya kadar dişlerin özellikle aileler tarafından fırçalanması gerektiğinin altını çiziyor.
Fissür örtücü ve flor jel ile önlem alın
Pekdemir, çocuklarda dişlerin çürümemesi için yapılan koruyucu tedavilerin de mevcut olduğunu söylüyor. Bunlar ‘fissür örtücü’ ve ‘flor uygulamaları’ olarak adlandırılıyor. “Diş çürüklerini önlemek için uygulanan fissür örtücüler, özellikle çürüme riski yüksek arka bölgedeki azı dişlerinin çiğneme yüzeylerindeki çukurcuklara (fissürlere) yerleştirilen akıcı kıvamdaki dolgu malzemeleri. Diş hekiminin muayenesindeki koltuğa oturmaya başlamış, özellikle 4 yaş ve üstü tüm çocukların çürümemiş olan tüm süt azı dişlerine uygulanabiliyor. Ayrıca 6- 7 yaşında süt azı dişlerinin arkasından süren ömür boyu ağzında kalacak olan kalıcı azı dişlerine de uygulanmakta. Flor jel ise diş minesine uygulanan çürük önleyici bir yöntem. Florun etkisiyle diş minesi mikroorganizmalara karşı daha dirençli ve sert hale getirilir. Böylelikle diş minesi daha güçlü bir yapıya sahip olur. Çocuklar için çeşitli aromalarda (çilek, portakal, nane, çikolata vb) olan bu jellerle yapılan uygulama son derece rahat, basit ve ağrısızdır.”
“Doktora götürürüm” diyerek çocuğunuzu korkutmayın
Pekdemir, çocuğunuzu diş hekimine götürmeden önce yapılacak işlem hakkında bilgi edinmenin ve bu bilgiyi çocuğa önceden doğru bir şekilde iletmenin çocuğun tedaviyi yaptırmasında çok etkili bir yöntem olduğunu söylüyor. Genelde çocuklar, doktorlardan ve diş hekimlerinden korkarlar. Pekdemir’e göre, bu korkunun en büyük nedenlerinden biri yetişkinlerin çocuklar yaramazlık yaptıklarında “eğer uslu durmazsan seni doktora götürürüm, iğne yaptırırım” tarzında söyledikleri sözlerdir. Buna ek olarak, çocuğun doktor ya da hastane ilgili daha önceden yaşamış olduğu kötü tecrübelerin de etkisi olabilir. Bu durumda da çocukların doktordan ya da diş hekiminden korkmaları çok normaldir. Pekdemir, bu durumlarda ailelere büyük görevler düştüğünü vurgulayarak çocuklara ilk diş muayenesinde yapılacakları anlatmaları gerektiğini, ilk muayenede söz verdikleri gibi sadece kontrol yaptırmalarını, çocukların dişlerinde çürükler oluşmadan önce diş muayenesine götürmelerini ve çürük varsa çok fazla ilerlemeden dolgu yaptırmalarını tavsiye ediyor.
DİŞLER NE ZAMAN ÇIKAR? Bebeğinizin ilk dişleri alt çenesinde ön bölgede 6-12. aylar arasında çıkar. Bu süre zarfında toplamda 8 tane süt kesici dişi çıkmış olur. 12-18. aylar arasında arka bölgede 4 tane 1. süt azı dişleri çıkar. 18-24. aylar arasında ise 4 tane süt köpek dişi çıkar. 24-36. aylar arasında ise 2. süt azı dişleri çıkar. 3 yaşında ağzında toplamda 20 tane süt dişi görülür.
Not: Bu yazı 29 Ağustos 2015 tarihli Milliyet Cumartesi ekinde yayınlanmıştır.
Bir cevap yazın